Najczęściej polecane dystrybucje Linuksa – co wybrać i dlaczego?

Linux to system operacyjny, który od dekad stanowi solidną alternatywę dla Windowsa i macOS – zarówno na komputerach domowych, jak i w środowiskach serwerowych. To oprogramowanie typu open source, co oznacza, że każdy może je pobrać, modyfikować i używać bez opłat licencyjnych. Dzięki temu powstały setki jego wersji – tzw. dystrybucji (z ang. distributions, czyli "distros"), które różnią się przeznaczeniem, interfejsem, systemem pakietów i poziomem trudności obsługi.

• Po co tyle dystrybucji Linuxa?
• Linux na desktopie vs. Linux na serwerze
• Najczęściej polecane serwerowe dystrybucje Linuxa
  • Dystrybucje serwerowe Linux
  • Debian Stable
  • Ubuntu Server
  • Red Hat Enterprise Linux (RHEL)
  • CentOS Stream (i jego historia)
  • AlmaLinux i Rocky Linux
  • SUSE Enterprise Linux i openSUSE
  • Fedora Server
• Podsumowanie

Po co tyle dystrybucji Linuxa?

Ponieważ każdy użytkownik ma inne potrzeby. Jeden chce lekkiego systemu do starszego laptopa, inny potrzebuje niezawodnej maszyny pod serwer, a ktoś inny – pięknego i prostego pulpitu do codziennego użytku. Właśnie dlatego istnieją dziesiątki popularnych dystrybucji, które można dobrać pod konkretny scenariusz:

• Dla początkujących: intuicyjne, z graficznymi instalatorami i gotowym zestawem aplikacji.

• Dla administratorów: stabilne, bezpieczne i konserwatywne w aktualizacjach.

• Dla entuzjastów i programistów: elastyczne, konfigurowalne, często w modelu rolling release.

• Dla firm: z komercyjnym wsparciem i certyfikacjami do środowisk produkcyjnych.

Linux na desktopie vs. Linux na serwerze

Choć "Linux to Linux", nie każda dystrybucja nadaje się do wszystkiego:

• Na desktopie liczy się przeważnie wygląd, łatwość obsługi, dostępność programów graficznych, dobre sterowniki do Wi-Fi i kart graficznych.

• Na serwerze liczy się stabilność, bezpieczeństwo, przewidywalność aktualizacji i lekkość systemu (często bez interfejsu graficznego).

O różnicach przeczytasz więcej na naszym blogu, ale teraz skoncentrujmy się na liście polecanych dystrybucji Linuxa. Postaramy się w skrócie opowiedzieć o ich wadach i zaletach czy też raczej funkcjonalnościach i przeznaczeniu, co powinni Ci także rozszerzyć sposób widzenia/postrzegania tych dystrybucji.

Najczęściej polecane serwerowe dystrybucje Linuxa

Dystrybucje serwerowe Linux

Zacznijmy od podstaw: serwerowy Linux to nie system „do przeglądania internetu”. To system, który ma działać w tle – cicho, stabilnie i przewidywalnie.

Właśnie dlatego powstały dystrybucje serwerowe – czyli odmiany Linuxa, które skupiają się na:

• długoterminowym wsparciu (LTS),

• minimalizmie (bez graficznych środowisk, bez bloatu),

• bezpieczeństwie (SELinux, AppArmor, regularne łatki CVE),

• i prostocie automatyzacji (via terminal, Ansible, systemd, cloud-init).

Serwerowy Linux to narzędzie, nie zabawka. Dlatego ważne jest, byś dobrał dystrybucję do zastosowania, a nie do własnych przyzwyczajeń.

Wybór odpowiedniej dystrybucji Linuxa dla Twojego serwera to kluczowa decyzja, która wpłynie na wydajność, bezpieczeństwo i łatwość zarządzania. Na rynku dostępnych jest mnóstwo dystrybucji, ale skupimy się na kilku najpopularniejszych i najbardziej cenionych w środowisku serwerowym.

Debian Stable

Kiedy myślisz o stabilności na serwerze, Debian Stable często przychodzi na myśl jako pierwszy. Jest to dystrybucja o ugruntowanej reputacji, znana z niezawodności i przestrzegania zasad oprogramowania open source.

Debian ma specyficzny cykl wydawniczy – nowe wersje pojawiają się, gdy są gotowe, a nie według sztywnego harmonogramu. Zazwyczaj zajmuje to około dwóch lat. Cel jest jeden: zapewnienie maksymalnej stabilności. Domyślną i najczęściej zalecaną wersją do zastosowań produkcyjnych jest właśnie Debian Stable.

Debian Stable korzysta z systemu zarządzania pakietami APT (Advanced Package Tool). APT zasłynął z tego, że znacznie uprościł zarządzanie oprogramowaniem, automatycznie rozwiązując zależności między pakietami. To ogromna zaleta, która ułatwia instalację i aktualizację oprogramowania na serwerze.

Jednak stabilność Debiana Stable ma swoją cenę. Pakiety oprogramowania dostępne w repozytoriach są często bardzo stare, nawet w dniu premiery nowego wydania. Oznacza to, że jeśli potrzebujesz najnowszych wersji aplikacji lub sterowników, Debian Stable może nie być najlepszym wyborem. Starsze sterowniki mogą również powodować problemy ze wsparciem dla najnowszego sprzętu. W takich przypadkach, choć niezalecane dla serwerów produkcyjnych, nowsze pakiety znajdziesz w wersjach Debian Testing lub Unstable.

Mimo tych potencjalnych wad, Debian jest niezwykle stabilny i bezpieczny, otrzymuje aktualizacje bezpieczeństwa przez długi czas. Jest to doskonały wybór, jeśli Twój sprzęt jest z nim kompatybilny i priorytetem jest stabilność, a nie najnowsze funkcje. Jest również często używany przez dostawców usług chmurowych, którzy dbają o kompatybilność ze swoim sprzętem.

Ubuntu Server

Ubuntu jest niezwykle popularną dystrybucją, powszechnie używaną zarówno na komputerach stacjonarnych, jak i na serwerach. Wersja serwerowa Ubuntu jest specjalnie przygotowana do tego celu. Podobnie jak Debian, od którego Ubuntu jest rozwinięciem (forkiem), Ubuntu również korzysta z APT jako menedżera pakietów.

Ubuntu wyróżnia się doskonałym wsparciem dla sprzętu, często dostarczając nowsze sterowniki, nawet dla wersji LTS (Long Term Support). To ułatwia wdrożenie na nowszych maszynach.

Najważniejszą cechą Ubuntu Server są wydania LTS, które są zalecane do zastosowań serwerowych. Wydania LTS pojawiają się co dwa lata i są wspierane przez pięć lat, głównie pod kątem aktualizacji bezpieczeństwa. Istnieją również wydania pośrednie, pojawiające się co sześć miesięcy, ale są wspierane tylko przez dziewięć miesięcy i nie są zalecane dla serwerów produkcyjnych.

Ubuntu jest rozwijane przez firmę Canonical. To komercyjne wsparcie może być kluczowe dla wielu przedsiębiorstw, ponieważ Canonical oferuje płatne umowy wsparcia. Możesz korzystać z Ubuntu za darmo, ale jeśli potrzebujesz oficjalnego wsparcia, jest ono dostępne. Ubuntu jest również zoptymalizowane pod kątem chmury i kontenerów, często używane z technologiami takimi jak AWS, Azure, Docker i Kubernetes. Posiada również uproszczony system zarządzania oprogramowaniem i ogromne wsparcie społeczności oraz dokumentację.

Red Hat Enterprise Linux (RHEL)

RHEL, znany również jako Red Hat, to jedna z najdłużej istniejących i najbardziej wpływowych dystrybucji, szczególnie w świecie przedsiębiorstw. Jest to dystrybucja komercyjna – choć oprogramowanie jest open source, dostęp do niego i aktualizacji wymaga zakupu umowy wsparcia od Red Hat.

RHEL jest synonimem stabilności i szybkości. Jest szeroko stosowany w wielu zastosowaniach, od tworzenia oprogramowania po zarządzanie sprzętem. Red Hat dba o szybkie cykle łatek bezpieczeństwa.

RHEL używa menedżera pakietów DNF, który zastąpił starszy YUM. Podobnie jak APT, DNF zarządza zależnościami pakietów, choć używa innego formatu pakietów (RPM).

Główną przeszkodą dla niektórych użytkowników jest koszt umowy wsparcia. Jeśli Twoja firma wymaga formalnego wsparcia technicznego, RHEL jest doskonałym wyborem. Jeśli jednak masz doświadczony zespół administratorów i budżet jest ograniczony, możesz rozważyć darmowe alternatywy.

CentOS Stream (i jego historia)

Przez długi czas CentOS był popularną, darmową alternatywą dla RHEL, będąc w zasadzie jego "odbrandowaną" wersją. Oferował rock-solidną stabilność i kompatybilność jeden do jednego z RHEL, co czyniło go idealnym wyborem dla wielu administratorów, którzy potrzebowali stabilności RHEL bez konieczności ponoszenia kosztów wsparcia.

Jednak ostatnio projekt CentOS zmienił kierunek. Teraz CentOS Stream jest dystrybucją typu "rolling release" (choć bardziej "ewoluującą"), która znajduje się między Fedorą a RHEL. Jest to miejsce, gdzie pojawiają się przyszłe funkcje RHEL. Nie jest już bezpośrednim, binarnie kompatybilnym zamiennikiem RHEL.

CentOS Stream nadal dziedziczy stabilność RHEL i jest zoptymalizowany pod kątem obciążeń serwerowych. Jest to dobry wybór dla administratorów, którzy chcą korzystać z nowocześniejszej, "ewoluującej" dystrybucji enterprise i nie mają ścisłego wymogu pełnej kompatybilności z konkretną wersją RHEL. Jest również doskonały do środowisk deweloperskich przed wdrożeniem na RHEL.

AlmaLinux i Rocky Linux

W odpowiedzi na zmianę kierunku projektu CentOS, pojawiły się AlmaLinux i Rocky Linux. Te dwie dystrybucje celują w bycie bezpośrednimi, darmowymi zamiennikami RHEL, pełniąc rolę, którą kiedyś pełnił CentOS.

Są one rozwijane przez społeczność i mają na celu zapewnienie kompatybilności jeden do jeden z RHEL. Jeśli coś działa na RHEL, powinno działać również na AlmaLinux lub Rocky Linux. Są one doskonałym wyborem dla osób, które szukają darmowej, stabilnej i kompatybilnej z RHEL opcji do swoich serwerów. Posiadają silne społeczności i są aktywnie utrzymywane.

SUSE Enterprise Linux i openSUSE

SUSE oferuje różne wersje, w tym SUSE Enterprise Linux (SLES), która jest dystrybucją płatną, podobnie jak RHEL, wymagającą umowy wsparcia. SLES jest bardzo stabilny i ma pewne podobieństwa do RHEL, np. używa pakietów RPM.

Kluczową cechą SUSE jest narzędzie konfiguracyjne YaST. YaST jest uznawany w społeczności Linuxa za bardzo rozbudowane i przydatne narzędzie graficzne, które pozwala na konfigurację praktycznie wszystkiego na serwerze.

Dostępna jest również darmowa wersja, openSUSE. W kontekście serwerowym wspomniana jest openSUSE Tumbleweed jako solidny rolling release, który może być używany na serwerach i jest uważany za bardzo stabilny jak na ten typ wydania.

Fedora Server

Fedora Server to dystrybucja znana z tego, że jest na najnowszej krawędzi technologii. Służy często jako poligon doświadczalny dla przyszłych funkcji RHEL.

Fedora Server oferuje najnowsze oprogramowanie, jednocześnie starając się zachować silną stabilność. Jest zbudowana z myślą o bezpieczeństwie (np. z SE Linux) i oferuje łatwe zdalne zarządzanie. Jest to idealny wybór dla deweloperów i administratorów systemów, którzy potrzebują dostępu do nowszego oprogramowania bez poświęcania niezawodności.

Podsumowanie

Wybór dystrybucji serwerowej zależy od Twoich konkretnych potrzeb.

• Jeśli priorytetem jest maksymalna stabilność i długi cykl wsparcia, a nie potrzebujesz najnowszych wersji oprogramowania ani wsparcia dla najnowszego sprzętu "out-of-the-box" bez kombinacji, Debian Stable jest doskonałym kandydatem.
• Jeśli potrzebujesz równowagi między stabilnością a nowszymi funkcjami, świetnego wsparcia dla sprzętu, integracji z chmurą i opcji komercyjnego wsparcia, Ubuntu Server LTS jest niezwykle popularnym i solidnym wyborem.
• Jeśli działasz w środowisku enterprise i wymagana jest umowa wsparcia technicznego, RHEL jest standardem branżowym.
• Jeśli potrzebujesz darmowego zamiennika RHEL kompatybilnego jeden do jednego, AlmaLinux lub Rocky Linux to dystrybucje, które przejęły tę rolę po zmianie kierunku CentOS.
• Jeśli interesuje Cię ewoluująca platforma, która jest między Fedorą a RHEL, idealna do testowania przyszłych rozwiązań Red Hat, CentOS Stream jest wart rozważenia.
• Dla tych, którzy cenią solidne narzędzia konfiguracyjne (YaST) i rozważają rozwiązania enterprise z komercyjnym wsparciem, warto przyjrzeć się SUSE Enterprise Linux. openSUSE Tumbleweed to opcja rolling release dla tych, którzy potrzebują nowszych pakietów przy zachowaniu stabilności.
• Deweloperzy i administratorzy potrzebujący najnowszych pakietów przy zachowaniu relatywnej stabilności mogą rozważyć Fedora Server.

Pamiętaj, że podstawowe koncepcje Linuxa są wspólne dla większości dystrybucji. Różnice często sprowadzają się do menedżera pakietów, domyślnie zainstalowanego oprogramowania i cyklu wydawniczego. Wybierając dystrybucję serwerową, kieruj się przede wszystkim potrzebami Twojej infrastruktury i zespołu.

Pora na zakupy!

Wiesz już, co napędza większość światowych serwerów — od prostych VPS-ów po rozbudowane klastry i Data Center. Jeśli sam myślisz o uruchomieniu własnego serwera – do backupu, CAD, storageu, hostingu stron WWW, maszyn wirtualnych, baz danych, środowisk developerskich, proxy, monitoringu, sieci VPN, systemów CI/CD czy nawet prywatnej chmury – koniecznie pamiętaj, że system to dopiero początek.

Dobierz odpowiednie dodatkowe oprogramowanie, takie jak: Docker, NGINX, Apache, PHP, MariaDB, Redis, ZFS, Proxmox, VirtualBox, Cockpit, Ansible, Certbot, Grafana, Netdata, Nextcloud, Mailcow, FirewallD, Fail2Ban, WireGuard, czy OpenVPN.

Nie musisz wszystkiego robić sam! Zapraszamy do współpracy – pomożemy Ci zbudować własny serwer od zera, skonfigurujemy gotową szafę rackową do wstawienia w serwerowni, a jeśli planujesz coś większego – wesprzemy Cię w uruchomieniu własnego Data Center, a nawet firmy hostingowej.

Skontaktuj się z nami – razem stworzymy serwer, który naprawdę robi różnicę. Hosting? Backup? Infrastruktura? Twój Linuxowy ekosystem – gotowy do działania.